Het project Van akker naar bakker
Het projectplan
Centraal in dit project staat de productie van de smaakvolle Weyerts Eygen broden. Dit doen we in een korte keten tussen boer – molenaar – bakker en de consument binnen een straal van 10 km. Deze nauwe samenwerking maakt het ook mogelijk om in te zetten op het versterken van een soortenrijk cultuurlandschap met vlinders, vogels en nieuwe landschapselementen.
Tegelijkertijd brengen we ons verhaal naar buiten. We willen bewoners en consumenten meenemen in ons avontuur. Wat doen we allemaal? En waarom doen we dit? Als consument zijn we de laatste decennia namelijk steeds meer de binding kwijtgeraakt met onze voedselproductie. Tijdens dit project stellen we problemen aan de kaak en zetten we in op bewustwording en participatie.
De aanleiding
Begin 2020 vond een gesprek plaats tussen een lokale akkerbouwer uit Elsloo, een vrijwilliger van Biodivers Cultuurland Ooststellingwerf en vrijwilligers van de Stichting Korenmolen De Weyert. De akkerbouwer verbouwde sinds kort rogge en zag mogelijkheden om granen te verbouwen voor lokale consumptie. Al snel was de gedachte geboren om een korte keten tussen akkerbouwer, molenaar en bakker op te zetten.
In het voorjaar van 2021 is het initiatief weer gezamenlijk opgepakt. De Weyert zocht nieuwe afzet, enerzijds omdat de vrijwillige molenaars graag graan willen blijven malen en anderzijds zorgt een draaiende molen voor behoud van de molen. Daarnaast wil De Weyert graag overgaan naar duurzaam verbouwd graan in de streek. Dat past ook beter bij het beeld dat klanten hebben van de ambachtelijke molen.
Er is contact gezocht met Nijstad de Echte Bakker in Oosterwolde en Appelscha, waaraan De Weyert regelmatig tarwe levert. Bakker Nijstad was direct enthousiast, vooral ook omdat er een nieuwe bakker werkt die met desem brood bakt. Het meel van een korenmolen is voor bakkers, waar veel automatisch gaat, minder geschikt om mee te werken. Het bewerken van meel afkomstig van een korenmolen vraagt meer handwerk, want het meel is niet altijd hetzelfde van samenstelling. Met desem en meel van De Weyert komt het oude ambacht weer terug.
Er was genoeg enthousiasme om samen plannen te maken voor dit project.
Lokale ondernemers stellen zich voor
De Boer
Teler Karl Brouwer uit Elsloo zaait, verzorgt en oogst op ecologische wijze de tarwe die gebruikt gaat worden voor de smaakvolle Weyerts Eygen broden.
De Molenaar
De molenaars van molen De Weyert in Makkinga malen het graan voor de bakker én voor de thuisbakkers van De Weyert als basis voor bakmixen in de molenwinkel.
De Bakker
Bakker Cor Hofman van Nijstad de Echte Bakker uit Oosterwolde maakt een authentiek desemdeeg van het versgemalen meel. Hij bakt het tot de smakelijke Weyerts Eygen broden.
Motivatie
In de afgelopen jaren zijn er talloze concepten ontplooid waarbij duurzame streekproducten worden ontwikkeld en via een korte keten worden aangeboden aan consumenten. Streekproducten bieden nieuwe verdienmodellen voor boeren en consumenten krijgen eerlijke producten waarvan de herkomst bekend is. In deze concepten ontbreekt het veelal nog aan harde doelstellingen voor onze medebewoners: de flora en fauna. Wij – boer, molenaar en bakker – willen op een kleinschalige wijze tarwe verbouwen met duidelijke biodiversiteitsdoelstellingen. Daarbij wordt de tarwe verwerkt in lokale streekproducten. Het brood dat hiervan wordt gebakken bestaat uit 100% Nederlands graan. De verbouw en de oogst van de tarwe, het malen van het meel en het bakken van het desembrood vindt plaats binnen een straal van 10 kilometer in de streek Elsloo – Makkinga – Oosterwolde en Appelscha. Het product is van begin tot einde eerlijk en ambachtelijk gemaakt, met aandacht voor een soortenrijke omgeving en milieu (weinig C02-uitstoot door minimaal transport).
Hoofddoel
Het versterken van een soortenrijk biodivers cultuurlandschap via een eerlijk verdienmodel in de korte keten tussen boer – molenaar – bakker en de consument.
Subdoelen
- .Produceren van een streekgebonden desembrood waarbij de tarwe lokaal wordt verbouwd, gemalen en gebakken.
- Het ontwikkelen van een eerlijk verdienmodel waarbij de consument in de korte productieketen tussen boer – molenaar – bakker een belangrijke rol speelt in het versterken van de lokale biodiversiteit.
- Participatie en bewustwording van bewoners/consumenten
- Versterken van een soortenrijk biodivers cultuurlandschap
Beknopte projectomschrijving
Doelgroepen
Een agrariër uit het Friese Elsloo gaat lokaal tarwe verbouwen. De akkerbouwer zet zich in om op minimaal 10% van zijn akker voor een soortenrijk cultuurlandschap te realiseren. Bijvoorbeeld door het zaaien van specifieke kruidenrijke stroken die het jaarrond nectar leveren, struweelranden, een poel aanleggen, meidoornhagen planten en een deel van het gewas in de oogstperiode te laten staan. De akkerbouwpercelen liggen naast het natuurgebied de Schaopedobbe van It Fryske Gea. Dit versterkt de natuurwaarde van dit gebied ook. Nadat de tarwe door vrijwilligers is geschoond, malen de vrijwillige molenaars van korenmolen De Weyert in Makkinga het graan tot meel. Nijstad de Echte Bakker uit Oosterwolde en Appelscha gebruikt meel van dit meel om een streekeigen desembrood van te bakken. Ze willen daarbij zoveel mogelijk meel van het graan uit Elsloo gebruiken. Via de molenwinkel kunnen consumenten het meel kopen voor eigen gebruik en de Weyerts Eygen kant-en-klare bakmixen. Nijstad de Echte Bakker verkoopt het desembrood in de bakkerijen te Oosterwolde en Appelscha.
In het project richten we ons op bewoners en consumenten uit Ooststellingwerf/Zuidoost-Friesland, vrijwilligers die deelnemen aan het project, thuisbakkers en klanten van molen en bakkerij. Via een goed verhaal, transparantie en openheid proberen we bewustwording te creëren over de meerwaarde van een soortenrijk landschap waarin een eerlijk streekproduct wordt verbouwd.
Daarmee komen we ook bij een andersoortige doelgroep die veelal wordt vergeten, namelijk: kruiden die van oudsher thuishoren op de eeuwige graanakkers die dit deel van Friesland ooit rijk was en houtwallen (heggen en hagen en de talrijke vogels, vlinders, insecten en zoogdieren die zich in deze landschappen thuis voelen). Een soortenrijk landschap dus waar dieren het jaarrond voedsel kunnen vinden. We produceren niet alleen graan voor de mens, maar leveren daarmee ook voedsel, schuil- en nestelgelegenheid voor deze medebewoners.
